2. Armenarane

2.1 Armenarane i det heilage landet

Cirka ein tiandedel av gamlebyen i Jerusalem ligg bak høge murar innanfor bymurane. Det er få turistar som forvillar seg dit. Det er nesten berre jødar som på veg frå Vest-Jerusalem går forbi her den raskaste vegen frå Jaffaporten til det jødiske kvarteret. Det er berre tre dører som gir tilgang til dette, ei av dei er stengt permanent, ei blir stengt kl. 16 kvar dag og ved den tredje sit det ein portnar nesten døgnet rundt. Porten blir stengt kl. 22 om kvelden. Området er kjernen i det armenske kvarteret i Jerusalem og inneheld eit kloster, Jakobskyrkja, det armenske patriarkatet, ei bibliotek med over 2000 gamle handskrifter, eit museum og bustadområde. I tillegg høyrer eit skuleområdet med ein skule for gutar og jenter og eit teologisk seminar og nokre få hus langs Batei Mahseh, Ararat, St. James og Armenian-Orthodox  Patriarchat road med til dette kvarteret som strekker seg frå Jaffaporten til Sionsporten . Med sirka ein sjettedel[5] av arealet er dette det minste kvarteret i gamlebyen.

Eg får snakke med ein av portnarane Bogehos ”Paul” Shahanian. Han fortel at det i dag er berre 250 til 300 armenarar som bur i kvarteret medan det var 8000 i 1967.  I byen Jerusalem er det cirka 1000 armenske kristne, i Betlehem  500, i Haifa 1000, i Jaffa 1500. I andre byer slik som Ashkelon, er der  berre mindre grupper. I tillegg er det sirka 15.000 armenarar som lever i blanda ekteskap og som har mist kontakta til sine kyrkjesamfunn. Dei er gift med jødar frå den tidlegare sovjetunionen.

Det blir færre og færre armenarar, særleg i Jerusalem. Det er patriarkatet og skulane som held kvarteret i live. Ein student frå Canada som er på veg til biblioteket fortel meg at det er 43 studentar i alderen 15 til 29 år på det teologiske seminaret og at det er eit av berre tre teologiske seminar i Den armensk - apostoliske kyrkja og at dei andre ligg i Armenia og i New York.

Portnaren fortel at dei aller fleste armenarane emigrerar til Amerika og nokre til Europa og Australia. Dei forlet det heilage landet for å ta  utdanning og kjem ikkje att fordi dei ikkje ser ei framtid der og alle har i grunn slekt i utlandet som hjelper dei med emigrasjonen. Frå Bogehos ”Paul” Shahanian får eg også vite at det ikkje er nokon armensk kyrkjegard i Jerusalem, slik at mange armenar blir gravlagd i utlandet og at dette svekkar tilknytinga. Han klagar også over splittinga blant armenarane og saknar eit felles engasjement. Men framleis reiser dei frå landet og det er først og fremst dei gamle som blir att.

I Garo Sandrouni, eit armensk keramikkgalleri  rett ved sidan av porten, treff eg seinare ei dame som har slekt i Noreg. Ho fortel om at Fridtjof Nansen har eit godt namn blant armenarane. Statistikken[6] viser at det er sirka 100 innvandrar frå Armenia i Noreg, men det er vanskeleg å sei kor mange armenarar som bur i Noreg sidan berre ein del av dei kjem frå Armenia og det finns Armenarar i mange land .